سومین نشست کتابخوان دانشگاهی ادکا

سومین نشست کتاب‌خوان دانشگاهی اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران (ادکا) با عنوان «مدیریت اطلاعات» در روز سه‌شنبه 7 دی از ساعت 16 الی 18 با حضور پروفسور فتاحی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، آقای دکتر طاهری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، آقای دکتر علیپور حافظی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و آقای دکتر حاجی زین‌العابدینی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در سالن اجتماعات دانشکده علوم ارتباطات برگزار شد.

در بخش اول نشست، پروفسور فتاحی با بیان جملۀ "اطلاعات فاکتور بسیار ارزشمند است که مثل بقیۀ عناصر باید مدیریت شود"، مدیریت اطلاعات در عصر اطلاعات را ناشی از ضعف و کاستی بزرگ در ارتباط فهم ارزش مدیریت و پیاده‌سازی در جامعه‌مان ذکر است. وی این وظیفۀ خطیر را رسالتی بزرگ بر عهده متخصصین رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی برشمرد و گفت در رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی به ارتباط بین انسجام این رشته با بحث سازماندهی توجه کافی نشده است و تنها در 4 یا 5 دانشگاه مدیریت اطلاعات تدریس می‌شود. امروزه سازمان‌هایی که با اطلاعات سر و کار دارند، حاضر نیستند اطلاعاتشان را مدیریت کنند، به همین دلیل بهرۀ کافی از اطلاعات موجود نداریم. ارزش افزوده اطلاعات زمانی ایجاد می‌شود که بپذیریم اطلاعات ارزش دارند؛ در غیر اینصورت در عرصۀ جهانی نمی‌توانیم پیشرفت کنیم. ما در حرفۀ خود مسئولیت کسب و پیاده‌سازی این دانش را به عهده داریم و البته در عرصۀ اطلاعات بسیار ضعیف هستیم. استاد دانشگاه فردوسی مشهد، دربارۀ تلاش‌های صورت‌ گرفته برای ایجاد رویکردهای نوین در این رشته بر اساس مدیریت اطلاعات، اظهار داشت: رشته‌های مدیریت در دانشکده‌های مختلف به‌وجود آمده و گرایش‌های مختلفی در مقاطع ارشد و دکتری در علم مدیریت شکل گرفته است اما آیا این اتفاق به همین تناسب در حرفۀ ما نیز رخ داده است؟ وی افزود: وزارت علوم نخستین‌ بار در سال 1381 طرح بازنگری در دورۀ کارشناسی و کارشناس ارشد را به دو دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه فردوسی مشهد محول کرد که کار بازنگری دوره ارشد را ایشان تقبل کرده و با تحقیق و ارزیابی درس‌های مختلف، دو گرایش «مدیریت اطلاعات» و «مدیریت فناوری اطلاعات» را تدوین کردند.

در ادامه نشست، آقای دکتر طاهری، متخصص حوزۀ سازماندهی اطلاعات با معرفی کتاب "ذخیره و بازیابی اطلاعات و دانش" گفت: این کتاب با مجموعۀ مقالاتی در حوزۀ ذخیره و بازیابی اطلاعات با ویژگی‌های دسترسی به منابع یکپارچه، بحث هستی‌شناسی، شبکه‌های کتابشناختی، پروفایل‌های کاربردی، داده‌های پیوندی، به همگرایی استانداردهای حوزۀ مدیریت اطلاعات پرداختند.  ایشان در ادامه گفتند که متأسفانه بعد از همگرایی، واگرایی در این حوزه به وجود آمده است. دکتر طاهری سپس به معرفی کتاب فراداده‌ها، موتورهای کاوش و میانکنش‌پذیری آن‌ها با موضوع فراداده‌ها، چند طرح فراداده ای ریچ اسنیپت‌ها، رویکرد حوزۀ علم کامپیوتر برای توسعۀ موتورهای کاوش و سازماندهی دانش پرداختند.

در قسمت سوم نشست، دکتر حاجی زین‌العابدینی با اشاره به از دست رفتن رونق بازار کتاب گفتند: محتوایابی و محتواکاوی در عرصۀ سازمانی و گستردۀ جهانی و شخصی هر شخصِ نیازمند اطلاعات است، آنهم مدیریت شده و نه پراکنده. ایشان گوگل‌مپ را از جمله مهمترین ابزارهایی معرفی کردند که اطلاعات آن سازمان یافته و در هر جایی قابل بازیابی و استفاده است. وی کتاب "The Data Librarians handbook" را با موضوع کتابدار داده معرفی نمود.دکتر حاجی زین‌العابدینی، توضیح می‌دهند که «کتابداران داده‌ها» همه فعالیت‌ها و فرایندهای کاری که در کتابخانه‌ها وجود دارد، را بر محور داده‌ها و محتوایی که در کتابخانه‌ها شکل می‌گیرد، هماهنگ می‌کنند. بحث گردآوری، پردازش، اشتراک‌گذاری داده‌ها و ارائۀ خدمات متناسب با داده‌ها نیز در این کتاب ارائه شده است. ایشان در ادامه صحبت‌هایشان، در مورد همایشی با عنوان "سازمان‌دهی اطلاعات: رویکردها و راهکارهای نوین" که در سال 1385 برگزار شد، صحبت کردند و خاطرنشان شدند که مقالاتی در این همایش ارائه شدند، در قالب کتابی با همین نام منتشر ش . در آن زمان مطالبی که در این کتاب آمده بود، بسیار جالب توجه بوده است. به‌طوری‌که می‌توان گفت که این مطالب تغییر مسیری در «مدیریت اطلاعات» و «سازماندهی اطلاعات» در کشور به‌وجود آورد.

در قسمت پایانی و چهارم نشست، دکتر علیپور حافظی، متخصص حوزۀ کتابخانه‌های دیجیتالی به معرفی مجموعۀ کتابی چهار جلدی که از سال 2012 تا 2014 به زبان انگلیسی منتشر شده است، پرداخته و افزودند که این مجموع بر پایۀ بیش از 10 عنوان پایان‌نامۀ دکتری و هشت عنوان پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد با موضوع کتابخانۀ دیجیتالی شکل گرفته است و چکیده‌ای از فعالیت‌های پژوهشی در این حوزه را ارائه کرده است. ایشان با بیان این‌که «این چهار عنوان در واقع یک بستۀ کامل در حوزۀ ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی هستند» ادامه دادند: کتاب اول که در سال 2012 چاپ شده است، به مباحث پایه‌ای و مبنایی حوزۀ کتابخانۀ دیجیتالی اختصاص دارد که به مباحث نظری در این حوزه اشاره دارد. کتاب دوم به ارزیابی و یکپارچه‌سازی در کتابخانه‌های دیجیتالی پرداخته شده است. بحث شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات جغرافیایی در کتابخانه‌های دیجیتالی در کتاب سوم  و مبحث تکنولوژی کتابخانه‌های دیجیتالی موضوع کتاب چهارم را به خود اختصاص داده است.